Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quý giá cho sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, một câu hỏi thường xuyên được các bà mẹ quan tâm là: “sữa mẹ hút ra để ở ngoài được bao lâu thì không hỏng?” Việc bảo quản sữa mẹ đúng cách không chỉ giúp duy trì giá trị dinh dưỡng mà còn đảm bảo an toàn cho bé. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về thời gian bảo quản sữa mẹ, các phương pháp lưu trữ và rã đông sữa hiệu quả, cùng với những lưu ý quan trọng khi vắt và sử dụng sữa mẹ để giúp mẹ yên tâm hơn trong việc chăm sóc con yêu.
Sữa mẹ hút ra để ở ngoài được bao lâu thì không bị hỏng?
Thời gian bảo quản sữa mẹ ở nhiệt độ phòng thay đổi theo khuyến cáo của các tổ chức y tế và điều kiện nhiệt độ môi trường. CDC Hoa Kỳ khuyến nghị bảo quản tối đa 4 giờ ở nhiệt độ 25°C hoặc thấp hơn, trong khi WHO cho phép thời gian dài hơn là 6-8 giờ ở nhiệt độ 25-35°C. Với khí hậu Việt Nam, Bệnh viện Nhi Trung Ương khuyến cáo bảo quản 6 giờ ở 19-26°C. Để đảm bảo an toàn, nên sử dụng sữa mẹ trong vòng 4 giờ khi ở nhiệt độ dưới 25-26°C và chỉ 1 giờ khi nhiệt độ cao hơn, theo nguyên tắc “nhiệt độ càng cao, thời gian bảo quản càng ngắn.
Cách bảo quản sữa mẹ để không bị hỏng hoặc mất chất
Bảo quản sữa mẹ đúng cách sẽ quyết định sữa mẹ hút ra để ở ngoài được bao lâu, giúp duy trì giá trị dinh dưỡng, đảm bảo an toàn cho bé. Dưới đây là các bước bảo quản sữa mẹ tối ưu:
Chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi bảo quản
Vệ sinh là rào chắn đầu tiên và quan trọng nhất để ngăn vi khuẩn xâm nhập vào sữa. Rửa tay kỹ bằng xà phòng ít nhất 20 giây trước khi vắt sữa. Tiệt trùng mọi dụng cụ tiếp xúc với sữa bằng cách luộc trong nước sôi 5-10 phút hoặc dùng máy tiệt trùng. Sữa mẹ là môi trường giàu dinh dưỡng nên dễ nhiễm khuẩn nếu không đảm bảo vệ sinh từ đầu.
Lựa chọn dụng cụ trữ sữa phù hợp
Dụng cụ trữ sữa ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và độ an toàn. Bình thủy tinh bảo toàn dưỡng chất tốt nhất nhưng nặng và dễ vỡ. Túi trữ sữa chuyên dụng tiết kiệm không gian, tiện lợi nhưng dùng một lần tốn kém. Luôn chọn sản phẩm không chứa BPA, có nắp đậy kín và tuyệt đối tránh túi nilon thông thường hoặc chai nhựa dùng một lần.
Bảo quản sữa mẹ theo từng môi trường
Nhiệt độ và thời gian là hai yếu tố quyết định chất lượng sữa. Ở nhiệt độ phòng (19-26°C), sữa giữ được tối đa 4 giờ. Trong ngăn mát tủ lạnh (≤4°C), sữa an toàn trong 3-4 ngày khi đặt phía trong cùng. Ngăn đá tủ lạnh một cửa bảo quản được 2 tuần, ngăn đá tủ lạnh hai cửa 3-6 tháng, và tủ đông chuyên dụng (≤-20°C) giữ được 6-9 tháng với chất lượng tối ưu.
Kỹ thuật trữ đông tối ưu
Quá trình trữ đông đúng cách giúp bảo toàn dinh dưỡng tối đa. Làm nguội sữa trong ngăn mát trước khi chuyển lên ngăn đông, không trộn sữa ấm với sữa lạnh. Chia nhỏ thành phần vừa đủ một cữ bú (60-120ml), chừa khoảng 2.5cm trống để sữa nở ra khi đông, và dán nhãn ghi rõ thông tin ngày giờ vắt để dễ quản lý theo nguyên tắc nhập trước xuất trước.
Rã đông và hâm nóng sữa mẹ đúng cách
Nhiệt độ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo toàn dinh dưỡng. Rã đông từ từ trong ngăn mát tủ lạnh (12-24 giờ) là phương pháp tốt nhất, hoặc có thể dùng nước ấm để rã đông nhanh hơn. Hâm nóng sữa đến nhiệt độ cơ thể (~37-40°C) giúp bé dễ tiêu hóa. Tuyệt đối không dùng lò vi sóng vì tạo điểm nóng gây bỏng và phá hủy dinh dưỡng.
Sử dụng sữa mẹ sau khi rã đông
Thời gian sử dụng sữa đã rã đông có giới hạn nghiêm ngặt. Sữa rã đông trong tủ lạnh dùng được trong vòng 24 giờ, trong khi sữa rã đông bằng nước ấm nên cho bé bú trong 1-2 giờ. Sữa đã hâm nóng cần sử dụng ngay và bỏ phần thừa sau 1-2 giờ. Quy tắc vàng là không bao giờ tái đông lạnh sữa đã rã đông để tránh nhiễm khuẩn và mất dinh dưỡng.
Nhận biết sữa mẹ bị hỏng
Kiểm tra sữa trước khi cho bé bú là bước an toàn cuối cùng. Hiện tượng sữa tách lớp là bình thường, chỉ cần xoay nhẹ bình để hòa trộn. Tuy nhiên, mùi chua/hôi khó chịu, vị chua, hoặc vón cục không tan là dấu hiệu sữa đã hỏng và cần bỏ đi ngay. Luôn tin vào giác quan của bạn khi đánh giá chất lượng sữa để đảm bảo an toàn cho bé.
Vệ sinh dụng cụ hút sữa và bình đựng sữa
Vệ sinh dụng cụ hút sữa và bình đựng sữa là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bé. Làm sạch đúng cách không chỉ đảm bảo an toàn mà còn duy trì chất lượng sữa mẹ. Dưới đây là quy trình vệ sinh cơ bản:
- Chuẩn bị và vệ sinh ban đầu: Rửa tay kỹ trước khi tháo rời các bộ phận của máy hút sữa và bình đựng sữa như phễu, núm vú, và nắp bình.
- Làm sạch kỹ lưỡng: Rửa nhanh các bộ phận dưới nước chảy để loại bỏ sữa còn sót lại. Ngâm các bộ phận trong dung dịch nước rửa bình sữa ấm trong 5-10 phút, rồi cọ sạch từng chi tiết.
- Xả sạch và tiệt trùng: Xả sạch dưới vòi nước. Tiệt trùng bằng một trong ba phương pháp: đun sôi, máy tiệt trùng hơi nước, hoặc lò vi sóng (chỉ dùng hộp tiệt trùng an toàn).
- Làm khô và bảo quản: Phơi khô các bộ phận trên giá hoặc khăn sạch, bảo quản trong hộp kín và chỉ lắp ráp khi cần sử dụng.
Khi nào cần thải bỏ sữa mẹ?
Sữa mẹ cần thải bỏ khi có mùi chua, vị chua, hoặc trạng thái vón cục. Ngoài ra, sữa để ở nhiệt độ phòng quá 4-6 giờ, trong tủ lạnh quá 3-4 ngày, hoặc đã rã đông và chưa dùng trong 1-2 giờ cần phải bỏ. Sữa đã hâm nóng và cho bé bú dở cũng cần thải bỏ sau 1-2 giờ.
Cách rã đông và sử dụng sữa mẹ đúng cách
Sử dụng sữa mẹ sau khi vắt
Sữa mẹ mới vắt ra là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho bé và có thể được sử dụng ngay. Tuy nhiên, nếu chưa cho bé bú liền, bạn cần lưu ý thời gian và cách thức bảo quản để đảm bảo an toàn. Sữa mẹ để ở nhiệt độ phòng (khoảng 19-26°C) có thể bảo quản tối đa 4-6 giờ, nhưng tốt nhất nên sử dụng trong vòng 4 giờ, đặc biệt nếu phòng ấm. Nếu nhiệt độ phòng trên 26°C, nên rút ngắn thời gian bảo quản, chỉ khoảng 1 giờ.
Khi bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh (≤4°C), sữa mẹ mới vắt nên được cho vào tủ lạnh càng sớm càng tốt và bảo quản tối đa 4 ngày. Để đảm bảo chất lượng tốt nhất, nên sử dụng trong vòng 3 ngày. Nếu không có ý định dùng trong vòng 4 ngày, hãy đông lạnh sữa ngay. Khi trữ sữa, luôn sử dụng dụng cụ sạch sẽ và ghi rõ ngày giờ vắt sữa lên bình hoặc túi trữ.
Cách rã đông sữa mẹ hiệu quả
Khi cần sử dụng sữa mẹ đã trữ đông, việc rã đông đúng cách là rất quan trọng để bảo toàn dưỡng chất và đảm bảo an toàn cho bé. Dưới đây là các phương pháp rã đông an toàn và những phương pháp cần tránh:
Các phương pháp rã đông an toàn được khuyến nghị
- Rã đông trong ngăn mát tủ lạnh: Đây là phương pháp tốt nhất và an toàn nhất. Chuyển sữa từ ngăn đông xuống ngăn mát trước khi dùng khoảng 12 giờ hoặc qua đêm.
- Rã đông dưới vòi nước ấm: Đặt túi hoặc bình sữa dưới vòi nước ấm chảy nhẹ. Bắt đầu với nước lạnh và tăng dần nhiệt độ lên mức ấm.
- Ngâm trong nước ấm: Ngâm túi/bình sữa trong nước ấm (khoảng 40°C), đảm bảo nước không quá nóng và không ngập qua miệng túi/nắp bình.
- Rã đông bằng máy hâm sữa: Sử dụng máy hâm sữa có chế độ rã đông an toàn. Hãy đọc kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất để sử dụng đúng cách.
- Rã đông trong chậu nước lạnh có đá: Phương pháp này cũng an toàn và hiệu quả, giúp sữa tan từ từ mà không làm mất dưỡng chất.
Những phương pháp rã đông cần tuyệt đối tránh
- Rã đông bằng lò vi sóng: Không sử dụng lò vi sóng để rã đông vì nó làm nóng không đều, có thể gây bỏng cho bé và làm mất dưỡng chất trong sữa.
- Rã đông bằng nước sôi: Đun sôi trực tiếp trên bếp hoặc ngâm trong nước sôi sẽ phá hủy nghiêm trọng các thành phần dinh dưỡng và yếu tố miễn dịch của sữa mẹ.
- Rã đông ở nhiệt độ phòng lâu: Để sữa tự tan ở nhiệt độ phòng có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, làm tăng nguy cơ sữa bị hỏng.
Sữa mẹ trữ đông đổi màu có sao không?
Khi bảo quản sữa mẹ trong ngăn đông, bạn có thể thấy một số thay đổi về màu sắc so với sữa tươi mới vắt. Điều này hoàn toàn bình thường và không ảnh hưởng đến chất lượng sữa. Một số hiện tượng phổ biến như:
- Tách lớp chất béo (Lớp Dầu): Sữa mẹ chứa chất béo, và khi trữ đông, lớp chất béo này có thể tách ra khỏi phần nước, tạo thành một lớp váng có màu trắng đục hoặc hơi vàng. Đây là hiện tượng tự nhiên. Trước khi cho bé sử dụng, chỉ cần xoay hoặc lắc nhẹ bình/túi sữa để hòa tan lớp chất béo này.
- Thay đổi màu sắc chung: Sữa mẹ trữ đông có thể đổi màu, ngả sang hơi xanh, vàng hoặc nâu nhạt. Nguyên nhân chủ yếu do chế độ ăn uống của mẹ, bao gồm thực phẩm, vitamin, hoặc thuốc có thể ảnh hưởng đến màu sắc của sữa.
- Ảnh hưởng đến chất lượng sữa: Những thay đổi màu sắc này thường không ảnh hưởng đến chất lượng dinh dưỡng hay sự an toàn của sữa. Sữa mẹ trữ đông đổi màu nhẹ hoặc có lớp váng béo vẫn hoàn toàn an toàn cho bé bú.
- Khi nào cần lo lắng: Nếu sữa mẹ có mùi chua, hôi khó chịu, vị chua, hoặc vón cục bất thường không tan khi lắc nhẹ, đó có thể là dấu hiệu sữa đã bị hỏng. Tuy nhiên, nếu chỉ có sự thay đổi màu sắc nhẹ mà không có các dấu hiệu bất thường khác, bạn có thể yên tâm sử dụng sữa cho bé.
Trên đây là giải đáp thắc mắc sữa mẹ hút ra để ở ngoài được bao lâu. Bảo quản và sử dụng sữa mẹ đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo bé nhận được nguồn dinh dưỡng tốt nhất. Tuy nhiên, nếu bạn đang tìm kiếm một lựa chọn bổ sung cho sữa mẹ, sữa công thức Morinaga chính là sự lựa chọn tuyệt vời. Với thành phần dinh dưỡng đầy đủ và cân đối, Morinaga cung cấp các dưỡng chất thiết yếu như Lactoferrin, DHA, Canxi và Vitamin D, giúp hỗ trợ sự phát triển não bộ, hệ xương và tăng cường sức đề kháng cho bé. Đặc biệt, sữa Morinaga còn giúp mẹ yên tâm hơn trong việc chăm sóc bé yêu, nhất là trong giai đoạn chuyển tiếp từ sữa mẹ sang sữa công thức. Hãy tìm hiểu thêm về các sản phẩm sữa Morinaga để đảm bảo sự phát triển toàn diện cho bé yêu của bạn.
=>>> Tham khảo thêm: Sữa công thức pha để được bao lâu? Lưu ý khi quản bảo mẹ nên biết
